Zuurkool Thai

Zuurkool: kant-en-klaar!

Zuurkool is een van de kant-en-klare produkten in de supermarkt, die het koken en bereiden van eten zo veel gemakkelijker maken. Niet alleen heeft de zuurkool een authentieke en sterke smaak, maar biedt het ook toegevoegde waarde voor de gezondheid. Door de fermentatie van de witte kool (wat zuurkool in essentie is) ontstaan melkzuurbacteriën die gunstig kunnen zijn voor de darmflora.

In dit recept zwak ik de sterke smaak van zuurkool af door het te combineren met de zoete en kruidige smaak van rode Thaise curry en kokosmelk. Let wel, ter afronding van het gerecht dien je vissaus, limoensap en verse koriander toe te voegen! En wellicht ten overvloede, geen kokosmelk light in plaats van echte kokosmelk.

Deze bereiding van zuurkool gaat goed samen met (vette) vis, vlees en eieren.

Lees mijn bevindingen over zuurkool op deze pagina.

---

View fullsize

Bereiding

Ingrediënten (voor 4 personen):

Snijd de koriander fijn. Week de koriander in ruim water voor 10 minuten, spoel af onder lopend water, en laat uitlekken in een vergiet. Plaats de uitgelekte koriander in een theedoek en druk stevig aan, zodat de theedoek al het vocht opneemt. Plaats de gedroogde koriander in een kom en zet apart. 

Verhit een eetlepel olijf/sesamolie in een pan met dikke bodem. Voeg de currypasta toe en roerbak een minuut. Voeg vervolgens de kokosmelk toe en roer totdat de pasta opgelost is. Laat het mengsel gedurende 5-10 minuten op halfzacht vuur inkoken. 

Als het mengsel ingekookt is, draai je het vuur uit en voeg je de overige ingrediënten toe. 

Combineer de zuurkool met saus en vette vis zoals makreel of geroerbakte eieren (3 per persoon).

500 gram zuurkool (in verpakking)

400 ml kokosmelk (merk Karo)

3-4 eetlepels rode currypasta (niet van de toko!)

1-2 eetlepels vissaus

Sap van een uitgeperste limoen

1 bos koriander

---

Zuurkool: geschiedenis en gezondheidsaspecten

Zuurkool, gezondheid en David Chang

Zuurkool kennen we allemaal in de vorm van een stamppot met rookworst en/of in de vorm van 'sauerkraut und bratwurst'.

Niet alleen is er een geschiedenis achter zuurkool, maar ook dient het als inspiratiebron.Klik op onderstaande afbeelding om te lezen wat er zoal achter zuurkool schuil gaat.

View fullsize

View fullsize

Fermentatie als inspiratiebron

In presentaties voor de universiteit van Harvard en voor nonprofit organisatie MAD doet chefkok David Chang uit de doeken hoe het fermentatieproces zijn creatieve processen beïnvloedt.

Klik op de links in de afbeelding hierboven om de Youtube-video's te bekijken.

---

Bronvermelding:

(1) Voedingscentrum. Fermentatie. Geraadpleegd op 9 mei 2016, van http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/fermentatie.aspx

(2) Rolek B. Sauerkraut-The Quintessential Eastern Eurpoean Vegetable. Geraadpleegd op 9 mei 2016, van http://easteuropeanfood.about.com/od/vegetables/a/sauerkraut.htm

(3) Arora T, Backhed F. (2016). The gut microbiota and metabolic disease: current understanding and future perspectives. J Intern Med doi:10.1111/joim.12508

(4) D’Argenio V, Salvatore F. (2015). The role of the gut microbiome in the healthy adult status. Clin Chim Acta (451):97-102

(5) Heiman ML, Greenway FL. (2016). A healthy gastrointestinal microbiome is dependant on dietary diversity. Mol Metab 5 (5):317-320

Geroosterde groenten

View fullsize

View fullsize

View fullsize

Sardines: vis in blik

View fullsize

View fullsize

View fullsize

Barbecue en gemak

Groenten en de barbecue vormen een mooie combinatie. Het rokerige aroma en de hoge temperatuur van de barbecue geven groenten een extra smaak en bovendien een verdieping van de smaak.

Of je nu roostert op de barbecue of in de oven, de groentesmaak concentreert zich door het vochtverlies. En juist die verdieping van de smaak is een toegevoegde waarde voor groenten zoals broccoli, bloemkool, wortel etc.

En niet te vergeten, het gemak. Het is weliswaar een kwestie van de groenten schoonmaken en snijden, maar daarna is er weinig omkijken naar. Je moet wel in de gaten houden dat de groenten niet zwart blakeren door de hitte van de barbecue of oven.

Smaakverdieping

In dit recept wordt broccoli geroosterd op de barbecue. De aardse smaak van de geroosterde broccoli versterk ik met vers geroosterde komijnzaad. Een hemelse combinatie op zich, die iets doodgewoon als sardines uit blik naar een ander niveau kan tillen!

Sardines

Sardines is een wilde vissoort, betaalbaar en een goede bron van gezonde omega-3 vetten. Niet voor niets wordt de sardien alom gewaardeerd in Mediterrane landen. 

Een snelle lunch

View fullsize

Kwark

View fullsize

Homemade ijsthee

View fullsize

Koolhydraatarme frisdrank

View fullsize

Meloen lekker sjiek!

Van tapa naar maaltijd (2 personen).

Dit recept is gebaseerd op een Italiaanse klassieker: rauwe ham met rijpe meloen. Het zout van de ham gaat wonderwel mooi samen met het zoete van de rijpe cantaloupe. Vaak wordt dit gerecht gepresenteerd als een bijgerecht of tapa. Voor vandaag heb ik er met een simpele toevoeging van geroosterde pijnboompitten er een complete maaltijd van gemaakt. De combinatie van kardemompoeder en geraspte citroenschil geeft een extra dimensie aan het gerecht. Zo presenteer je een simpel doch sjiek gerecht!

Kies de hamsoort die jij het lekkerste vind: er is prosciutto, Iberico (Pata Negra), Serrano etc. Neem eens een kijkje in een (Italiaanse) delicatessenzaak en laat je smaakpappillen verrassen.

View fullsize

Zouttekort

View fullsize

View fullsize

Zout: mogelijk tekort i.p.v. een overschot

Zout, oftewel de elektrolyt natrium, is een essentieel onderdeel voor de vochthuishouding in het lichaam. Met de nadruk die gelegd wordt op zoutbeperking kan in sommige gevallen een zouttekort optreden. Niet alleen bij tropische temperaturen waarbij het lichaam veel vocht en natrium verliest; ook bij mensen die op een strenge koolhydraatbeperking zitten. 

Ben je weleens flauw, duizelig en heb je moeite met concentreren? Dan kan onderstaande oplossing soelaas bieden. Zijn de symptomen binnen een half tot en heel uur verdwenen, dna is er inderdaad sprake van een zouttekort.

View fullsize

De nieuwe kleren van de keizer

Het sprookje van de nieuwe kleren van de keizer is inmiddels een epische vertelling geworden. Aangeland bij het tweede van de drie hoofdstukken, gaat deze over belangenverstrengeling en ruis. In de inleiding bespreek ik de ontstaansgeschiedenis van belangenverstrengeling in de voedingswetenschappen. Verassend genoeg vind deze zijn oorsprong in 1953, bij de tabaksindustrie. Vervolgens ben ik verder gegaan met voorbeelden van belangenverstrengeling op beleidsniveau en schrijf ik nu over ruis in de communicatie over de voedingswetenschappen.

Als voorbeelden van stoorzenders die ruis creëren haal ik het werk van Nina Teicholz en Zoe Harcombe aan. Tegelijkertijd probeer ik de discussie die is losgebarsten n.a.v. het adviesrapport van het DGAC en de uiteindelijke Amerikaanse voedingsrichtlijnen te doorgronden. De discussie gaat over het weglaten van de richtlijn voor cholesterol en welke soorten voedingsvetten het risico op hart-en vaatziekten vergroten.

Op gegeven moment kon ik door de bomen (lees:artikelen en commentaar van experts) het bos (lees: het onderwerp van cholesterol, voedingsvetten en hart-en vaatziekten) niet meer zien! Daarom leek het mij een goed idee een infographic te maken om duidelijkheid te creëren. Zie hieronder het resultaat, en bronnen zullen in het definitieve artikel beschikbaar zijn.

View fullsize

Infographic toegepast als schets voor het beschreven onderwerp, de feiten, meningen en stoorzenders.

Het sprookje van de nieuwe kleren van de keizer

Wat een simpel verhaal leek, bleek bij nader inzien een uitgebreider en interessant onderzoek te zijn. De volgende infographic laat zien hoe ver ik ben. Er zijn simpelweg teveel onderwerpen uit het onderzoek die ik niet kan negeren. Zoals je ziet staat de teller al op bijna 4.000 woorden. Uiteraard wordt de definitieve versie een veel kleiner en toegankelijk artikel!

View fullsize

De nieuwe kleren van de keizer

Een kritische blik op de Amerikaanse voedingsrichtlijnen, 1850-2016

Preview

Eerst de teaser, en nu een preview van de tijdslijn die ik heb gecreeërd om de resultaten te weergeven van mijn onderzoek naar de Amerikaanse voedingsrichtlijnen. Momenteel ben ik de conclusies aan het schrijven en binnenkort zal de publicatie van het artikel volgen!

Kimchi fried rice of 'kimchi-bokkeumbap'

Tales of a Rice Queen-part 2

Kimchi met gebakken rijst en ei is Koraanse comfort food! Kimchi is een gefermenteerde groente, vaak witte kool, die rijk is aan smaak en probiotische bacteriën. Je zou kunnen zeggen dat kimchi de Koreaanse zuurkool is. Nu heb ik kimchi gewoon toegevoegd aan mijn rijst en ei, maar ik vond de smaak te sterk. Gelukkig kwam ik uit op een recept van Grace Lee, die de sterke smaak van kimchi weet te temperen met roomboter en sesamolie toevoegt aan rijst.

Kimchi en verhitten

Verder ben ik geen voorstander van de kimchi te verhitten, omdat anders de bacteriën inactief worden en zo het gezondheidsvoordeel teniet wordt gedaan. Daarom wordt in dit recept de kimchi als laatste toegevoegd, voeg ik kimchi saus toe en gebruik ik wilde zalmsnippers in plaats van ham (Marqt is de goedkoopste aanbieder!). Tenslotte voeg ik boerenkool toe voor de bite.

Verkrijgbaar bij Marqt

Mat kimchi (gesneden kimchi)

Kimchi saus

Benodigheden (voor 2 personen):

200 gram gekookte rijst (dag vantevoren bereid)

200 gram mat kimchi

3 a 4 eetlepels roomboter

2 a 3 eetlepels kimchi saus

1 fijngesnipperde ui

175 gram wilde zalmsnippers

4 eieren

2 a 3 eetlepels sesamolie

100 gram gaargestoomde boerenkool

2 a 3 eetlepels sojasaus, naar smaak

1 eetlepel geroosterd sesamzaad, ter garnering

Bereiding:

Maak de saus door de roomboter in een grote pan te verhitten. Voeg de uit eraan toe en laat de ui langzaam bruinen in een paar minuten.

Voeg vervolgens de kimchi saus toe en blijf roeren tot de saus indroogt. Als de saus klaar is kan de rijst erbij. Breek de rijst op door te roeren en laat het de saus opnemen. Na een kleine 5 minuten voeg je de sesamolie en sojasaus toe. Proef, en voeg meer olie en saus toe naar smaak.

Voeg vervolgens de eieren toe en roerbak tot deze gaan stollen. Draai het vuur uit en voeg als laatste de zalmsnippers en boerenkool toe.

Garneer eventueel met sesamzaad.

Interview 'Nieuwsvoordiëtisten'

Zie onderstaande link voor mijn interview over het onderwerp 'nuchter sporten' op de website van nieuwsvoordietisten.nl:

Freestyle nasi goreng

Tales of a Rice Queen-part 1

Het zal zeker ruim 10 jaar zijn geweest dat ik hooguit 4 keer per jaar rijst heb gegeten. Zo lang vermijd ik al granen, rijst, pasta en aardappelen. Inmiddels geef ik mezelf wat meer ruimte en mensen, wat ben ik blij!

Rijst

Ik ben opgegroeid met rijst, mijn favoriete gerecht blijft witte rijst met een dal van gele linzen en schapenvlees in een masalasaus. Desalniettemin had ik geen moeite met het stoppen van rijst eten. Als je eenmaal op jezelf gaat wonen en zelf gaat koken, tja, dan kan je dit soort keuzes gemakkelijker maken dan wanneer moeders kookt. Zo heb ik veel geëxperimenteerd met koolhydraatarme gerechten.

Sporten

Nu moet ik er wel bij vertellen dat ik sinds 2014 weer sport. Dat heb ik ruim 10 jaar kunnen uitstellen...Op gegeven moment kreeg ik last van stijve spieren en had ik last van pijn als ik niet bewoog. Het bezoek aan mijn fysiotherapeut was een keerpunt. Hij raadde me aan te gaan sporten . Zo belande ik, na ruim 10 jaar, weer in de sportschool. Bijna 2 jaar heb ik enkel cardio gedaan. Later kwam daar krachttraining bij en inmiddels richt ik me voornamelijk op krachttraining met minimale cardio. Als je naar de sportschool gaat, en ik zeg met nadruk ALS, ga dan met een doel en er moet sprake zijn van progressie. Progressie wil zeggen dat je opbouwt, dus beginnen met cardio, vervolgens core-training, het verstevigen van de romp en het gebied rondom de heupen en dan kan je aan de slag met de gewichten. Als je mijn blogpost over nuchter sporten hebt gelezen, dan zul je wel begrijpen dat ik er niet aan ontkom (klik op 'nuchter sporten' voor de blogpost).

Energiebronnen bij sporten

Met toenemende mate van fysieke inspanning verandert het lichaam van energiebronnen. Zo ben je met krachttraining meer afhankelijk van de spierglycogeenvoorraden dan van de lichaamsvetvoorraden. Oftewel je moet wat koolhydraten eten voorafgaande aan de krachttraining en nog meer na de krachttraining. Het probleem deed zich aldus voor: welke koolhydraten?

Evolutionaire geneeskunde

Als orthomoleculair therapeut en GOK-kende diëtist (klik op 'GOK' voor meer informatie) werk ik vanuit de evolutionaire geneeskunde en werk ik met koolhydraatbeperking. Vanuit de evolutionaire geneeskunde zijn granen, aardappelen en pasta uit den boze. Dit heeft alles te maken met de zogeheten antinutriënten die in granen, aardappelen en pasta zitten. Uiteraard is dit voer voor een andere blogpost, maar ik zet het nu even neer.

GOK-dieet

Gelukkig biedt het GOK-dieet wat meer ruimte. 1 Keer per dag is er ruimte voor een koolhydraatrijke maaltijd, ideaal voor de recreatieve sporter zoals ik (Klik hier voor meer info). Natuurlijk vermeld ik 'recreatief" bij het woord sporter. Ik ga niet voor de lol naar de sportschool. Het biedt lichamelijke baat en ik heb de afgelopen jaren veel praktijkkennis opgedaan op het gebied van verschillende mate van beweging en gezondheid en welzijn. Terug naar de koolhydraten. Als ik een bron van koolhydraten zou moeten kiezen, dan moest ik een keuze maken. Na veel gepeins en experiment heb ik gekozen voor rijst. Van alle koolhydraten is rijst de minst slechte van alle koolhydraten. Tenminste op het gebied van antinutriënten. Zoals eerder vermeld zal dit in een andere post worden toegelicht.  Na een sessie met gewichten is er schade aan de spieren en is het immuunsysteem actief. De schade aan spieren is een stressor voor spieropbouw en daarvoor vraagt het lichaam eiwitten en rust. Het immuunsysteem dat reageert op de stress van de krachttraining vraagt om glucose, afkomstig uit koolhydraten. Verder zullen de spierglycogeenvoorraden geleegd zijn en dienen derhalve weer aangevuld te worden. En dat gaat met koolhydraten. Als je geen koolhydraatrijke maaltijden zou eten wanneer je krachttraining doet, dan zou het lichaam de spieren aanspreken voor energie, ondanks een eiwitverrijkt dieet. De koolhydraatbeperking die ik me de afgelopen jaren heb opgelegd, die zou progressie in de sportschool in de weg staan en waarschijnlijk zelfs mijn koolhydraatstofwisseling benadelen.

Oke, nu genoeg over sporten, wat ga ik doen met rijst? In deze serie over gerechten met rijst begin ik met gebakken rijst, oftewel nasi goreng. Door toevoeging van bloemkool verminder je de hoeveelheid rijst en vergroot je het volume. Bloemkool is een serieuze optie om rijst (gedeeltelijk) te vervangen. Ik noem het aanvullen...  

Benodigdheden (voor 2 personen):

100 gram rijst

250 gram bloemkool

Prei, in dunne ringen gesneden

6 tenen knoflook

6 eieren

1 pakje nasi goreng kruidenmix/boemboe

10 milliliter olijfolie (voor vrouwen), 30 milliliter olijfolie (voor mannen)

Peterselie, ter garnering

Bereiding:

Stoom de gewassen rijst ruim 30 minuten in 100 milliliter water. Doe de bloemkool in een hakmachine en maal het fijn, totdat je korrels overhoudt. Stoom de bloemkoolkorrels ruim 20 minuten. Dan kan je de eieren roerbakken in een ruime pan zonder olie. Zodra je de pan gaat verhitten kun je de eieren losbreken en toevoegen. Draai de energiebron uit zodra de eieren beginnen te stollen. Roerbak verder plaats de eieren in een schaal en laat ze staan. Vervolgens veeg je de pan schoon, voeg je de olijfolie toe, voeg de prei toe en roerbak deze 7 a 8 minuten. Voeg de knoflook toe en roerbak deze nog een paar minuten. Nu kan de boemboe erbij, en bak deze los. Boemboe is een natte kruidenmix en dient los gebakken te worden om de smaken te doen loskomen. Voeg vervolgens de rijst en bloemkool toe en meng alles goed door mekaar. Ter garnering kan je de peterselie toevoegen. Als je alles goed voorbereid, is het een kwestie van 15 minuten achter de pannen staan. Het stomen van de rijst en bloemkool kan je een dag van tevoren doen.

Nuchter sporten

Infogram

View fullsize

Infogram nuchter sporten en gewichtsverlies

Een van de trends in en buiten sportscholen is het nuchter sporten, oftewel sportvasten. Nuchter sporten houdt een regime in waarbij je gaat sporten op de nuchtere maag. Een nuchtere maag betekent dat je minimaal 8 uren niet hebt gegeten. Dat is de fase waar het lichaam zich in bevindt tijdens de slaap. Hierbij schakelt het lichaam over op vetverbranding om het lichaam van energie te voorzien.

De theorie van het nuchter sporten houdt in dat een verhoogde fysieke inspanning deze fase van vetverbranding verlengt en zelfs verhoogd. Dat suggereert dat je met nuchter sporten meer vet zou verbranden dan wanneer je gegeten zou hebben voor het sporten. Althans dat is de theorie. Het is tijd om de praktijk van nuchter sporten te onderzoeken. Het klinkt op zich logisch, maar is het ook waar? Leidt nuchter sporten tot gewichtsverlies door een hogere vetverbranding? Om deze vraag te kunnen beantwoorden heb ik wetenschappelijk literatuuronderzoek uitgevoerd in online databases van PubMed en de Cochrane Library. Er is gezocht met de volgende woorden: energy balance, weight loss, energy expenditure, substrate utilisation, carbohydrate and fatty acid oxidation, aerobic excercise, anaerobic excercise, beta oxidation, malonyl Coa, insulin sensitivity, AMP-activated protein kinase, AMPK, glycolytic inhibition, caloric restriction, evolutionary medicine. Er zijn 2 reviews gevonden die voldoen aan de zoekcriteria, systematische reviews en meta-analyses zijn niet gevonden. Aanvullende informatie is gevonden over de achtergronden van het onderwerp en vormen daarmee indirect bewijsmateriaal. de uitsluitingscriteria voor onderzoeken worden bij de reviews en bij de discussie besproken.

Klik hier of op de infogram voor een visuele weergave van de volgende tekst.

Theorie

De theorie achter nuchter sporten bestaat uit een combinatie van twee elementen: de fysiologie van vasten/hongeren en de energiebronnen bij verhoogde fysieke inspanning. De fysiologie van vasten/hongeren werd voor het eerst beschreven in het werk van George F.Cahill uit 1970. Hierbij worden drie stadia van hongeren beschreven. Het laat onder andere zien dat het verschil tussen de gevoede staat en vasten/hongeren is dat bij de laatste het spierweefsel overschakelt naar vrije vetzuren en ketonen als energiebron(1,2).

Vasten/hongeren

Dat betekent dat het lichaam bij vasten/hongeren het lichaamsvet kan inzetten als energiebron. De review van Egan en Zierath toont welke energiebron bij welke mate van verhoogde fysieke inspanning (sporten/trainen) wordt gebruikt . Bij lage tot matige intensiteit van sporten zoals cardiotraining wordt een combinatie van glucose uit glycogeenvoorraden en vrije vetzuren uit het vetweefsel verbruikt.

Energiebronnen

Bij toenemende mate van intensiteit zoals bijvoorbeeld bij krachttraining, wordt het spierweefsel afhankelijker van glucose ten koste van vetzuren. Spieren gebruiken dan de interne glycogeenvoorraden en/of oraal ingenomen glucose. Bij langdurige training op een vaste intensiteit (duurtraining) is de toenemende energiebron afkomstig van vetverbranding(3).

Lichaamsvetten: de nieuwe energiebron voor sporters?

Er is momenteel discussie gaande over de energiebronnen bij sporten (4,5). Tijdens de in 2015 gehouden conferentie van de Sportdiëtetiek Australië (SDA) presenteerde het hoofd van Sportdiëtetiek professor Louise Burke een overzicht van 30 onderzoek naar de manipulatie van koolhydraat-en vetinname en evalueerde de impact op atletische prestaties. In de conclusie van haar review raad zij een evoluerend model aan voor atleten, waarin atleten een geïndividualiseerde aanpak volgen, waarbij de koolhydraatinname geperiodiseerd wordt tijdens de trainingscyclus volgens de behoefte aan brandstof voor elke training, het belang van prestatie tijdens de sessie en/of de mogelijkheid van het vergroten van het aanpassingsvermogen aan de training middels lowcarb voeding. Volgens Burke is er behoefte aan verdere (praktijk)onderzoek om een diversiteit aan benaderingen te identificeren voor optimale training en competitie diëten volgens de specifieke vereisten van een evenement en de ervaring van de individuele atleet (6).

Praktijk

Tot zover de theoretische en wetenschappelijke bouwstenen van het concept nuchter sporten. Dan de praktijk, zijn er onderzoeken met proefpersonen die de theorie onderbouwen? Ik heb 2 reviews gevonden van Agu (7) en Schoenfeld(8). Beide reviews laten zien dat zowel korte termijnonderzoeken gericht op vetverbranding tijdens een trainingssessie en 24-uurs vetverbranding en de longitudinale onderzoeken de theorie van nuchter sporten weerspreken. Of je nu wel of niet eet voorafgaand aan het sporten, je verbrand niet meer vet.

Weeffout in concept nuchter sporten

Nuchter sporten werkt dus niet, hoe dat zo? Het lijkt dat er een weeffout zit in het concept van nuchter sporten. Dit betreft het verschil tussen functioneren van spierweefsel tijdens vasten en tijdens verhoogde fysieke inspanning. Tijdens vasten functioneert het spierweefsel als normaal en gaat de meerderheid van de glucosebronnen naar het centraal zenuwstelsel en andere organen. Bij verhoogde fysieke inspanning in een vastende conditie willen de spieren diezelfde glucosebronnen hebben.

Nadelen nuchter sporten

Daarnaast heeft nuchter sporten andere belangrijke nadelen zoals onderdrukking van het immuunsysteem, toename van het proces van proteolyse en remming van het koolhydraatmetabolisme. Sporten met lage glycogeenvoorraden zoals bij vasten leidt in het lichaam tot hypoglycemie. Deze conditie zorgt ervoor dat het lichaam glucoregulerende hormonen zoals epinephrine, cortisol, glucagon en groeihormonen gaat produceren. Deze hormonen zullen door middel van gluconeogenese uit spierweefsel en vetzuren alternatieve energie produceren om het lichaam van energie te voorzien tijdens het sporten, maar onderdrukken tevens het immuunsysteem(9,10). Sporten met uitgeputte glycogeenvoorraden (bij intensieve krachttraining) kan het proces van proteolyse doen toenemen(11). Tevens kan chronisch sporten met weinig of geen koolhydraten het koolhydraatmetabolisme remmen(12). Dit kan echter met een aansluitende periode van explosieve krachttraining weer worden hersteld (13). Ook kunnen koolhydraten een bron voor prestatieverbetering zijn en spelen ze een belangrijke rol bij het immuunsysteem dat tijdens het sporten geactiveerd wordt en na het sporten voor herstel zorgt(14,15). 

Discussie

Hoewel de theorie achter nuchter sporten uitnodigend klinkt, laat de praktijk dus vooral nadelen zien. Afsluitend volgen hier discussiepunten over het onderwerp. Op het gebied van topsport wordt nog wel geëxperimenteerd met nuchter sporten zoals Louise Burke en Remco Verkaik dat doen (16,17).

Nuchter sporten als kuur

De onderzoeken van Verkaik zijn niet meegenomen in het literatuuronderzoek naar de effecten van nuchter sporten. Een belangrijke reden is dat de vetverbranding tijdens en na het sporten niet is gemeten en derhalve de resultaten kan vertekenen. Daarnaast zijn observationele studies uitgesloten van het onderzoek en ontbreken controlegroepen. Desalniettemin is het interessant om de resultaten van het lopende onderzoek bij het VU af te wachten. Hierbij wordt gekeken naar de langetermijneffecten en de achterliggende mechanismen.

Peter Attia en ketose

Verder is er het werk van Peter Attia, dokter en atleet. Zijn onderzoeken zijn voornamelijk n=1. Dat wil zeggen dat hij zijn eigen proefpersoon is. Zijn onderzoeken kunnen ook niet worden meegenomen in het literatuuronderzoek omdat hij werkt vanuit ketose. Zijn lichaam bevindt zich bijna altijd in nutritionele ketose wat inhoud dat zijn lichaam getraind is om voornamelijk vet als energiebron te gebruiken. Daarnaast is hij atleet en doet aan duurtraining(18). Bovendien laat een review van Coleman zien dat “fat loading” niet prestatie verbeterend werkt, wat overigens ook weer in het werk van Burke terugkomt(19).

Eindconclusie

De eindconclusie is dan ook dan nuchter sporten niet werkt en geen toegevoegde waarde heeft voor de recreatieve sporter. Er kan een energiestrijd ontstaan tussen de hersenen en spieren, het remt het immuunsysteem en koolhydraatmetabolisme en het kan het proces van proteolyse (spierverlies) doen toenemen. Daarnaast vormen koolhydraten een bron van prestatieverbetering en het bevordert herstel na het sporten.

Klik hier voor de bronnen.

Low carb-high fat (LCHF): nieuwe le smoking?

Tim Noakes staat momenteel volop in de belangstelling, dankzij een spraakmakende 'rechtszaak' waarin hij is verstrengeld.  Niet omdat hij voorstander is van een low carb-high fat dieet, maar vooral vanwege zijn bewijsvoering gedurende de zaak die momenteel tegen hem loopt. 

View fullsize

Le smoking van Yves Saint Laurent

Voordat ik zijn werk en de betreffende zaak bespreek , vat ik de context en betekenis van Noakes’ werk en de zaak samen middels een metafoor.

Betekenis le smoking

De gevestigde orde sprak er schande van, toen modeontwerper Yves Saint Laurent tijdens zijn herfst/winter couturecollectie in 1966 de smoking voor vrouwen presenteerde. In 1975 kreeg de smoking van Saint Laurent echter een internationaal podium door een foto van Helmut Newton in de Franse Vogue. Overigens, niet dat het dragen van een smoking door vrouwen iets nieuws was. Marlène Dietrich deed het al in de jaren ’30. Het vernieuwende van de smoking voor vrouwen was het internationale podium dat Saint Laurent en Newton creëerden. Door de internationale aandacht en bekende sterren die de smoking droegen, werd het de voorloper van wat we nu kennen als power dressing van de jaren ’80. Zoals Pierre Berge, levenspartner en financieel beschermheer van Saint Laurent omschreef:

“Het is welbekend dat Chanel aan vrouwen hun vrijheid gaf; jaren later gaf Yves Saint Laurent hun macht (1).”

Waarin ligt le smoking enerzijds, en anderzijds?

Wie is Tim Noakes?

Tim Noakes is een Zuid-Afrikaanse wetenschapper en emeritus hoogleraar in bewegingswetenschappen en sportmedicijnen aan de universiteit van Cape Town. Zijn indrukwekkende staat van dienst spreekt voor zich: de National Research Foundation kende hem een A1 status toe als toonaangevend internationale wetenschapper; hij behaalde drie doctoraten, liep meer dan 70 marathons en ultra-marathons en heeft ruim 40 jaar wetenschappelijke ervaring.

'The Real Meal Revolution'

Hij is welbekend als voorstander van een dieet laag in koolhydraten en hoog in vetten, welke uitgebreid wordt beschreven in zijn laatste boek “The Real Meal Revolution” (2).

Low carb- high fat

Niet dat het low carb-high fat-dieet nieuw is. Nee, het concept van minimaliseren van de hoeveelheid koolhydraten in de voeding werd reeds eerder vormgegeven door Robert Atkins, die er in de jaren ’80 en ’90 veel succes mee had  (3).

Voorlopers LCHF: Atkins, Cordain, Muskiet en Kuipers

Sinds 2000 zijn het echter wetenschappers als Loren Cordain (4), Frits Muskiet (5) en Remco Kuipers (6) die het in een evolutionaire context plaatsen.

Waarom de vergelijking met le smoking van Saint Laurent?

 Dit volgt uit een interview dat Tim Noakes voorafgaande aan de zitting gaf.  Noakes ziet de zitting als een internationaal podium om uit te leggen waarom hij conventioneel dieetadvies schadelijk vind, beginnend bij kinderen. Daarnaast vindt hij het belangrijk dat bepaalde wetenschappers de grenzen van kennis verleggen door onconventioneel te zijn. “Als wetenschap progressief wilt blijven, dan moet het ten alle tijden open staan voor het onconventionele (8).” Noakes had gelijk: de pers en social media deden uitgebreid verslag van de zeven dagen durende horing.  

View fullsize

Tim Noakes

De standpunten van Tim Noakes

De aanleiding voor en het verloop van de zitting zijn uitgebreid terug te lezen op de website van Biznews (7,8,9). Voor dit artikel is enkel het tweede gedeelte van zitting in februari 2016 van belang. Noakes presenteerde 4000 pagina’s aan bewijsmateriaal over het low carb-high fat dieet. Hij nam onder andere de volgende standpunten in (10):

·      Een blik op de evolutie van de mens laat zien dat koolhydraten niet nodig zijn om te overleven als soort. Hiervoor verwijst Noakes naar een citaat uit een rapport van de Amerikaanse Institute of Medicine. Hierin wordt aangegeven dat de hoeveelheid koolhydraten om menselijk leven te ondersteunen minimaal lijkt, op voorwaarde dat er voldoende vetten en eiwitten in de voeding beschikbaar zijn (11).

·      De huidige voedingsrichtlijnen gericht op een voeding hoog in koolhydraten en laag in vetten (HCLF) is niet evidence based (12,13,14).

·      De relatie tussen verzadigd vet en het risico op hart- en vaatziekten van Ancel Keys is eveneens niet evidence based. Verschillende wetenschappers hebben inmiddels aangetoond dat in er geen relatie is. Het zijn juist koolhydraten die het risico op hart- en vaatziekten (CVD) verhogen (15,16).

·      Insulineresistentie staat aan de basis van de moderne welvaartziekten (17,18).

·      Atherosclerose ontstaat door insuline, inflammatie en abnormale lipoproteines, niet door cholesterol. HCLF doet abnormale lipoproteines toenemen (19,20).

·      De behandeling van diabetes zou zich moeten richten op het minimaliseren van insuline, niet op regulatie van bloedsuiker. De langetermijn gevolgen van diabetes op de micro-en macrovaten wordt benadeeld met de huidige behandeling. Verder geeft Noakes aan dat de vermindering in roken en de promotie van HCLF voeding de ziektelast van hartaanvallen heeft verschoven naar perifeer arterieel vaatlijden bij diabetes (21).

·      Obesitas is een ziekte van de hersenen. Bewerkte voeding hoog in koolhydraten veroorzaakt een toename van eetlust en reguleert daarmee de hoeveelheid calorieën die we dagelijks binnenkrijgen (22,23).

·      Een toename van koolhydraten in de voeding correleert positief met de groei van kankercellen (24,25).

·      Hart- en vaatziekten zullen in de toekomst niet meer door cardiologen worden behandeld, maar door nefrologen. Nieuw onderzoek laat zien dat atherogene dislipidemie (de voornaamste veroorzakende factor van CVD) wordt veroorzaakt door niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) en insulineresistentie (26,27,28).

Tot zover het tweede gedeelte van de zitting van Tim Noakes. De zitting gaat verder in oktober. Zal uit het betoog van Noakes blijken dat hij met zijn LCHF-dieet net zo progressief is als le smoking van Yves Saint Laurent dat was?

Praktijkvoorbeelden LCHF

Praktijkvoorbeelden die in deze richting wijzen zijn onder andere te vinden in Zweden, Engeland en Nederland. Zweden was in 2013 het eerste land dat aanbevelingen deed voor LCHF in de nationale richtlijnen (29).

Dr. Andreas Eenfeldt: Dietdocter

Vanuit Zweden leidt dr. Andreas Eenfeldt de onafhankelijk gefinancierde gezondheidsblog Dietdocter om zijn visie op een LCHF-leefstijl te bevorderen (30). In Engeland genereren huisarts dr. Chatterjee (31) en cardioloog dr. Malhotra (32) veel aandacht met hun onconventionele opinies en aanpak.

Dr. Chatterjee: Docter in the House (BBC)

In het programma “Doctor in the house” voor de BBC, begeleidde Chatterjee cliënten met overgewicht en/of diabetes. Hiervoor gebruikte hij niet alleen LCHF maar ook combinaties met vasten (33).

Dr. Malhotra: Action on Sugar

Als een van de oprichters van de organisatie “Action on Sugar” probeert Aseem Malhotra aandacht te vangen in de media (34).

Keer Diabetes Om en VGZ

In Nederland wordt momenteel een proef afgerond van zorgverzekeraar VGZ in samenwerking met het groepsprogramma Keer Diabetes2 Om. Voeding Leeft is een onafhankelijke stichting van professionals in-en rondom de zorg, die leefstijlprogramma’s ontwikkelt rondom chronische ziektes. De samenwerking met VGZ laat zien dat LCHF diabetes type 2 in 80 % van de gevallen kan genezen. VGZ is van plan om in 2017 het programma landelijk uit te rollen (35).

Tim Noakes heeft een aanzet gegeven met zijn kruistocht ter promotie van LCHF voeding. Dat deed Saint Laurent destijds ook met le smoking. Herinneren en waarderen we Noakes’ inspanningen later op een soortgelijke wijze? De tijd zal het ons leren.

Klik hier voor de literatuurlijst.