Zie de gelijkenis tussen Divine en Ursula...
In de ‘Little Mermaid” uit 1989 is een vrij grote rol weggelegd voor de zeeheks Ursula. Tot op de dag van vandaag is Ursula een van de grootste slechteriken uit de Disney stal.
Wat zo geweldig aan Ursula is, is dat ze geïnspireerd is op de Amerikaanse acteur en dragqueen Divine, die in verschillende cultfilms van regisseur John Waters heeft gespeeld. Harris Glenn Millstead (Divine) bereikte zijn doorbraak in de reguliere filmwereld een jaar eerder, in de film Hairspray. Zowel het personage Divine als Hairspray zijn (Amerikaanse) cultlegendes.
Ursula the seawitch
Ursula is een perfecte metafoor om toe te lichten waarom het eten van groente en fruit zo belangrijk is.
Dit schrijven begon met de volgende vraag: ‘waarom is het eten van groente en fruit belangrijk voor de gezondheid?’. Zowel de site van het Voedingscentrum als ander websites geven dezelfde verklaring: het eten van (voldoende) groente en fruit is verbonden met een lager risico op veel voorkomende ziektebeelden.
Heel fijn, maar wat zegt dat nu? Voor mij in ieder geval niks. Dat er een associatie is tussen voeding en ziektebeelden zegt niks over oorzaak en gevolg. Kijk, roken en longkanker bijvoorbeeld, dat is een duidelijke oorzaak-en-gevolg-verhaal. Maar groente, fruit en je gezondheid?
Hormese en stress
Neen, daarvoor haal ik Ursula erbij. Want wat is Ursula nu, in essentie?
Een slechterik, en zo zou je groente en fruit ook kunnen zien.
Groente en fruit hebben namelijk beschermende antistoffen (ook wel neurotoxinen of natuurlijke pesticiden genoemd) in zich, om zich te kunnen verweren tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Dat zouden insecten kunnen zijn, andere organismen die planten kunnen beschadigen dan wel opeten en hitte en droogte. Als we groente en fruit eten krijgen we kleine hoeveelheden binnen van die antistoffen, die op hun beurt de lichaamscellen een milde vorm van stress geven. De lichaamscellen worden vervolgens sterker omdat ze zich kunnen aanpassen aan de stresssituatie.
Dit proces van toenemende cellulaire weerbaarheid wordt ook wel ‘hormese’ genoemd. En dat zou een verklaring kunnen zijn voor de gezondheidsvoordelen van de inname van groente en fruit.
Een beetje stress kan geen kwaad
Andere voorbeelden van hormetische effecten zie je ook bij regelmatig sporten en bij vasten.
Bij sporten moeten de cellen meer brandstof verbranden. De oxidatieve stress dat vervolgens ontstaat door de restprodukten van de verbranding (ROS oftewel vrije radicalen) wordt door de cellen beantwoord met een toename in de produktie van antioxidanten. Deze antioxidanten, eerst aanwezig om te beschermen tegen ROS, kunnen later dienen ter bescherming tegen andere omgevingsgevaren in het lichaam.
Bij vasten zal de cel een gebrek aan voeding vaststellen, en vervolgens de cel van voeding te voorzien door eiwitrestanten te gaan verbranden. Het opruimen van overbodige celinhoud (proces van autofagie) maakt de cel sterker.
Conclusie
Dus in conclusie, een dagelijkse dosis Ursula is goed voor de gezondheid.
Neemt niet weg dat groente en fruit ook voeding voor de darmbacteriën bevatten, namelijk vezels. En dat naast vezels, door het moeten kauwen van groente en fruit en de volume de verzadiging van de maaltijd zal toenemen.
Tevens speelt het aanwezige kalium in groente en fruit een grote rol bij de balans tussen kalium en natrium in en buiten de cellen. Deze balans speelt een grote rol bij de handhaving van de bloeddruk.
Maar het verhaal van Ursula klinkt toch veel leuker, vind je ook niet?